Genç akademisyenler; Berk Esen, Dr.Şebnem Gümüşçü ve Hakan Yavuzyılmaz imzası ile Bağlantı Yayınlarından yayımlanan “Türkiye’nin Yeni Rejimi: Rekabetçi Otoriterlik” araştırma-inceleme kitabı, içeriğini özetleyen bir başlık taşıyor.
ABD’nin 45.Başkanı Donald Trump’ın ikinci sefer lider seçilmesi, dikkatimizi otoriterliği ton farkları ile temsil eden politikleri seçen halkın tercihlerine yöneltiyor.
Söz konusu araştırmayı yapan akademisyenleri tanıyarak görüşlerine yer vermek isterim.
Dr.Yavuzyılmaz, Başşehir Üniversitesi öğretim görevlilerinden 2021 Mayıs ayından bu yana Sabancı Üniversitesi İstanbul Siyasetler Merkezi, İstikrar Denetleme Ağı (DDA)’nda Araştırma ve Siyaset Geliştirme Koordinatörü.
Dr. Gümüşçü ,Middlebury College Siyaset Bilimi Bölümü’nde öğretim üyesi. Siyaset Bilimi doktorasını 2010’da Virginia Üniversitesi’nden almış, 2011’de Yale Üniversitesi’nde konuk araştırmacı olarak bulunmuş. Milletlerarası mecmualarda demokratikleşme ve demokratik gerileme, İslâmi hareketler ve siyasi partiler üzerine çalışmaları yayımlanmış.
Gümüşçü’nün 18 Ekim 2024 günü hayata veda eden değerli bilim insanı ve Sabancı Üniversitesi Rektör Yardımcı Prof.Dr. Fuat Keyman ile birlikte yazdıkları ve 2014’te yayımlanan “Dış Siyaset: Dönüşüm Yoluyla Hegemonya” ile Cambridge Üniversitesi tarafından 2023 yılında basılan “Demokrasi, Mısır ve Tunus’ta İslamcı Hükümetler” kitapları bulunuyor.
Dr.Esen’in siyaset bilimi alanında doktorasını 2015 yılında Cornell Üniversitesi’nden alamış. “Post-Kemalizm: Türkiye Çalışmalarında Yeni Arayışlar” (İlker Aytürk ile birlikte, 2022) ve “Eleştirel Güvenlik ve Türkiye: Milletlerarası Bağlantılarda Alternatif Yaklaşım” (Başar Baysal ile birlikte, 2022) başlıklı derlemeleri yayımlanmış.
2020 yılında Bilim Akademisi tarafından verilen Genç Bilim İnsanları mükafatına ve 2018 yılında Sakıp Sabancı Milletlerarası Araştırma mükafatına layık görüldü.
***
Gümüşçü X hesabından Amerikan İsrail Halkla Alakalar Komitesi (AIPAC)’nin İsrail’in Amerikan siyaseti üzerindeki denetimini sergileyen en kıymetli ve agresif yabancı seçim müdahalesi ile övünmesini ve 100 milyon doların üzerinde para harcadıkları bildirisini paylaşıyor.
Seçimlere “dış müdahale” denince aklımıza New York Belediye Başkanı Eric Adams hakkında, Türkevi inşatına ruhsat verirken rüşvet aldığı ve kayıt dışı seçim bağışları argümanı ile yürüyen dava gelebilir.
Bir Türk iş insanı ile de ilişkilendirilen Adams aleyhinde açılan vazifesi berbata kullanma, rüşvet davasının Trump için espri konusu olması birilerine rahat nefes aldırmış olabilir.
Trump seçim kampanyası sırasında; Demokrat Partili New York Belediye Başkanı Adams’a ‘Hindi’li (Turkey) espri yapmış”Hindi’yi bu kadar çok seven bir veganla hiç karşılaşmadım.” diyordu.
***
Amerikan halkının asıl kederi iktisat. Hayat pahalılığından şikayet ediyorlar; “Para yetmiyor” diyorlar.
Gümüşçü’nün görüşlerini X hesabından takip etmeyi sürdürüyorum:
“Ve bu ekonomik gerçeklik (algı değil) milyonlarca Amerikalıyı Harris’ten uzaklaştırıp Trump’a yöneltti.”
Gümüşçü’nün takip ettiği Ortadoğu Siyasetleri Profesörü Monica Marks’ın X paylaşımlarıyla devam edeceğim. Çünkü doktorasını Tunus ve Türkiye üzerine yapan, Marks, 13 yıl boyunca bu ülkelerdeki gelişmeleri mercek altına alan bir akademisyen…
***
ABD’nin 5 Kasın seçimini gerisinde bıraktığı saatlerde Marks’tan, yakınsayabileceğimiz kelamlar: “Son birkaç gündür BBC gazetecilerinin Amerikalılara oy tercihleri hakkında seslerini yükseltmelerini dinliyorum. Birçok kişi onlara tam olarak şunu ve yalnızca şunu söylüyor: “Fiyatlar çok yüksek. Yaşamaya güç yetmiyor.” Her Amerikalıya döndüğümde bunu hissediyorum: “Param çok daha az şey satın alabiliyor.”
Devamla…
“Büyük teorileri siyasete aşılamak ve en sevdiğimiz rahatlatıcı sözleri karmaşık çay yaprak yığınlarının üzerinde okumak cazip geliyor. Lakin kimi dinamikler kolaydır. Ve bu ekonomik bileşen kıymetliydi. Harris, beşerlerle enflasyon konusunda bulundukları noktada buluşamadı ve Biden’ın devamı üzere okundu.”
***
Trump’ın ekonomik olarak hayat kuralları berbatlaşan seçmenle hizalanan aktifliğine de dikkat çekiyor:
“Trum 4 yıl evvelki ve bugünkü fiyatları gösteren market tezgahlarıyla ortalıkta dolaşıyordu. Beşerde yankı uyandıran bir görsel. Birçok kişi, yanında duran dert verici kelamlarından daha çok, o masanın imgesini hatırlayacak.”
Kongre baskınından, devlet evraklarına el koymaya; tacizden yolsuzluğa onlarca davayı ardında bırakan Trump’a Beyaz Saray’ın kapsısını, 13 milyon göçmenin yol açtığı sıkıntılara ve alım gücünün erimesine getirdiği tahlil tekliflerinin açtığı yorumları, seçim-geçim denklemini doğruluyor.
***
Türkiye’nin sorunu sadece geçim değil tabi ki; uzun periyodik yüksek enflasyonun ahlakı bozduğu bir gerçek. Tecavüz ve cinayetler sokağa döküldü, özgürlükler daralıyor, işletmelerde-kurumlarda yetkinlik krizi yaşanıyor, belediyelere kayyum atamaları demokrasiyi yaralıyor, dış siyaset mutfağın konusu haline gelebiliyor.
Ekmek aslanın midesine inmişken, ABD’nin Türkiye ile müzakere edeceği bölgesel/küresel problemleri içeren belgelerin sayısı artmışken; Trump’ın gümrük duvarlarını yükselteceği bir iktisatta 100 milyar dolar ticaret hacmi amacını hatırlayan çıkar mı dersiniz?
Türkiye ile ABD ortasında 100 milyar dolarlık ticaret maksadı Trump’ın birinci başkanlık periyodunda konuldu. İki ülkenin 2016’da 17.4 milyar dolar olan ticaret hacmi 2023 sonunda 31 milyar doları aşmıştı.