AKP iktidarı, bilhassa Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde “kentsel dönüşüm”ü bir rant aracına dönüştürdü. İstanbul’un iki ucunda yurttaşlar kentsel dönüşümün talan odaklı uygulamalarına karşı çaba ediyor. 6 Şubat zelzelelerinin akabinde çıkarılan ve “mülksüzleştirme kanunu” olarak da nitelendirilen 6306 sayılı “rezerv alan” yasası ile seçilen alanların “rezerv yapı alanı” ilan edilerek kamulaştırıldığını ve bu yoldan rant yaratıldığını vurgulayan yurttaşların reaksiyonu sürüyor.
2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda ise 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında 59 vilayette 282 riskli alan, 38 vilayette 184 kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ve 11 vilayette 21 yenileme alanı ilan edildiği bilgisi yer aldı. Ayrıyeten yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere 70 vilayette 60 bin hektar büyüklüğünde rezerv yapı alanı belirlendi.
Öte yandan AKP’li Başakşehir Belediyesi’ne bağlı Şahintepe Mahallesi sakinleri uzun müddettir “rantsal dönüşüm”e karşı hayat alanlarını savunuyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “çılgın proje” olarak nitelendirdiği Kanal İstanbul güzergâhında yer alan Şahintepe’de kentsel dönüşüm çalışmaları 2012 yılında mahallenin Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından rezerv alanı olarak ilan edilmesiyle başladı. Belediyenin iştirak firması Başakkent Anonim Şirketi’nin yetkisiz halde bölgedeki yerler üzerinde kentsel dönüşüm çalışması yürütmesine mahalle halkı karşı çıktı. Mevzuyu yargıya taşıdı ve mahkeme 15 ada,16 ada, 11 ada ve 2’inci 16 adada şirketin faaliyetlerini iptal etti. Belediye istinaf mahkemesine başurdu fakat İstanbul 2. Yönetim Mahkemesi belediyenin talebini reddetti. Şahintepe Barınma Hakkı Meclisi’nden Uğur Çelikok, yaşadıkları süreci Cumhuriyet’e anlattı.
‘YABANCIYA PEŞKEŞ’
Murat Kurum’un yine Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı olmasının ardından rant odaklı siyasetlerin arttığını söyleyen Çelikok, “İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin açtığı davalar sonucunda Kanal İstanbul’un imar planları iptal edildi. Şahintepe halkının açmış olduğu imar iptal davaları süreci bozguna uğrattı. Bunun akabinde yeni imar planları çıkarılmaya başlandı. Yakın vakitte bu bölgeye dair de yeni imar planı çıkarılacağı söyleniyor. Şu an faaliyetleri kaybettikleri davalar sonucunda yavaşlamış olsa da rant odaklı uygulamalardan vazgeçmiş değiller” dedi.
Mahalle sakinlerinin binlerce dava açtığını kaydeden Çelikok, “Bizleri konutlarımızdan çıkarıp, mahallemizden sürmek istiyorlar. Buna karşı uğraşımız sürüyor. Bölgedeki yerler yabancılara peşkeş çekiliyor. Sazlıbosna Barajı’nın yer aldığı bölgeleri imara açıp bilhassa yabancı sermayeye satıldığını görüyoruz. Verilen ilanda mülkiyet hakkının sınırlandırılmadığını yazıyorlar. Yabancıya bu türlü bir vaat sunuyorlar lakin bizi konutlarımızdan atmaya çalışıyorlar” sözleri kullandı.
‘POLİS ZORUYLA TAHLİYE’
AKP’li Ümraniye Belediyesi ise Topağacı Mahallesi’nde yurttaşlara mahallenin rezerv alan ilan edildiği ve meskenlerini tahliye etmelerinin gerektiğini belirten tebligatlar gönderdi. Tebligatta bir ay içerisinde binaların boşaltılması gerektiği belirtildi. Ayrıyeten yarın mahallenin elektriğinin kesileceği savı da gündeme yansıdı. Mahalle sakinlerinden His Demirci, yetkililerin kendilerine baskı uyguladıklarını söyledi. Birçok adapsız uygulama olduğunu ve mevzuyu yargıya taşıdıklarını söyleyen Demirci, “Mahallemizi bir günde rezerv yapı alanı ilan ettiler. Okuma yazma bilmeyen insanlardan imza aldılar. Elektriğimizi kesmeye gelecekleri söyleniyor. Tahliye yazısı gönderiyorlar. Bu hafta bu mühlet bitecek. Şayet tahliye etmezsek polis zoruyla konutumuzdan atacaklarını söylediler” tabirleriyle yansısını lisana getirdi.